W ciągu ostatniej dekady wpływ zmian klimatycznych na migrację, zarówno obecną, jak i przyszłą, wzbudził duże zainteresowanie opinii publicznej i decydentów. Nowe badanie prowadzone pod kierunkiem IIASA dostarczyło pierwszej kompleksowej analizy wpływu czynników klimatycznych – w szczególności suszy i suchości – na migrację wewnętrzną.
Chociaż dyskursy publiczne często skupiają się na migracji międzynarodowej, istniejące dowody naukowe wskazują, że migracja napędzana czynnikami klimatycznymi często skutkuje przemieszczeniami na niewielkie odległości w obrębie granic krajowych. Brakuje jednak badań naukowych oceniających migrację wewnętrzną wywołaną klimatem w różnych krajach. Nowe badanie, opublikowane w Natura Zmiany Klimatuwykorzystali mikrodane ze spisu powszechnego z 72 krajów za okres od 1960 do 2016 r., aby przedstawić pierwszą na świecie ocenę wpływu stresu środowiskowego na migrację w granicach krajowych.
„Nasza analiza pokazuje, że migracja wewnętrzna – którą zdefiniowaliśmy jako przemieszczanie się między regionami niższymi niż krajowe w obrębie kraju – wzrasta w regionach dotkniętych suszą i wysuszeniem, szczególnie w regionach nadmiernie suchych i suchych. Skutki są najbardziej widoczne w regionach zależnych od rolnictwa i wiejskich obszarach, w których źródła utrzymania są bardzo wrażliwe na zmieniające się warunki klimatyczne Wielu migrantów spowodowanych klimatem przenosi się na obszary miejskie, przyczyniając się do przyspieszonych trendów urbanizacyjnych obserwowanych w wielu krajach” – wyjaśnia główny autor Roman Hoffmann, kierujący grupą badawczą ds. migracji i zrównoważonego rozwoju w ośrodku badawczym. IIASA.
Analiza ujawniła regionalne różnice w skutkach. Stwierdzono na przykład, że skutki suszy i wysuszenia są najsilniejsze w niektórych częściach Afryki, na Bliskim Wschodzie, w Ameryce Południowej, Azji Południowej i Europie Południowej, gdzie przeważają źródła utrzymania z rolnictwa, a klimat jest już suchy. W tych regionach połączenie trudności gospodarczych i wyzwań środowiskowych stwarza silne zachęty do migracji.
W ujęciu globalnym ustalenia wskazują ogólnie większą mobilność na bogatszych obszarach, gdzie ograniczenia migracyjne mogą być mniejsze. W poszczególnych krajach to zazwyczaj biedniejsze regiony charakteryzują się wyższymi wskaźnikami migracji do obszarów bogatszych, gdy są one dotknięte stresem klimatycznym. Oprócz różnic regionalnych badanie dokumentuje także duże zróżnicowanie wzorców migracji w różnych grupach populacji. W krajach słabiej rozwiniętych młodsi dorośli w wieku produkcyjnym (15–45 lat) ze średnim poziomem wykształcenia najprawdopodobniej migrują w odpowiedzi na suszę i zwiększoną suchość. W bogatszych krajach starsze populacje na wszystkich poziomach wykształcenia wykazują silniejsze wzorce migracji.
„Ponieważ zmiany klimatyczne w dalszym ciągu zwiększają częstotliwość i dotkliwość susz oraz niedoborów wody na całym świecie, coraz więcej populacji będzie musiało znaleźć się pod presją poszukiwania lepszych warunków życia. Nasza praca podkreśla potrzebę opracowania polityk, które uwzględnią zarówno przyczyny migracji, jak i konsekwencje dla regionów docelowych. Odpowiednia infrastruktura, usługi zdrowotne i systemy wsparcia społecznego mają kluczowe znaczenie na obszarach miejskich, które w coraz większym stopniu przyjmują migrantów spowodowanych klimatem” – zauważa współautor Guy Abel, badacz z Grupy Badawczej ds. Migracji i Zrównoważonego Rozwoju IIASA.
Ponadto badanie podkreśla znaczenie wspierania bezbronnych grup społecznych, w tym tych, które nie mogą migrować ze względu na ograniczone zasoby. Polityki promujące dywersyfikację źródeł utrzymania, sieci bezpieczeństwa socjalnego i budowanie odporności w dotkniętych społecznościach mogą pomóc w ograniczeniu przymusowej migracji i wysiedleń, chroniąc jednocześnie tych, którzy pozostali.
Chociaż badanie stanowi poważny krok naprzód w zrozumieniu powiązań między zmianą klimatu a migracją wewnętrzną, autorzy zdają sobie również sprawę z wyzwań, jakie stwarzają ograniczone i nieporównywalne dane dotyczące migracji. Zbiór danych wykorzystany w badaniu, wyodrębniony z mikrodanych spisowych, zapewnia solidny, podłużny obraz migracji wewnętrznych w przypadku dużej liczby krajów. Jednocześnie nie uwzględnia innych form przemieszczania się, w tym mobilności czasowej lub mobilności na krótkich dystansach, które również są bardzo istotne w kontekście zmiany klimatu.
„Ponieważ zmiany klimatyczne w dalszym ciągu zmieniają trendy migracyjne, do opracowania ukierunkowanych interwencji i rozwiązań politycznych mających na celu rozwiązanie złożonego związku między czynnikami środowiskowymi a mobilnością ludzi niezbędne będą bardziej wszechstronne dane i dalsze badania. Nasza praca podkreśla pilną potrzebę całościowego podejścia do polityki rozwoju, który uwzględnia zarówno różnice przestrzenne, jak i społeczne, uznając złożony i zależny od kontekstu charakter dynamiki migracji” – podsumowuje współautorka Raya Muttarak, badaczka w Grupie Badawczej ds. Migracji i Zrównoważonego Rozwoju IIASA oraz profesor demografii i Wydziału Nauk Statystycznych Uniwersytetu im. na Uniwersytecie w Bolonii we Włoszech.
