Alergie pokarmowe stanowią poważny problem zdrowotny na całym świecie. W niektórych krajach dotkniętych jest nawet 10% populacji, głównie małych dzieci. W szczególności alergia na orzeszki ziemne jest jedną z najczęstszych chorób i często objawia się ciężkimi, potencjalnie zagrażającymi życiu reakcjami. Stres związany z alergiami pokarmowymi nie tylko wpływa na poszczególne osoby, ale ma także dalekosiężne konsekwencje dla ich rodzin, systemu opieki zdrowotnej i przemysłu spożywczego. Doustny test prowokacyjny, podczas którego ludzie spożywają alergen (taki jak ekstrakt z orzeszków ziemnych) pod nadzorem w celu sprawdzenia reakcji alergicznej, jest nadal uważany za złoty standard w diagnostyce. Metoda ta jest jednak złożona i niesie ze sobą ryzyko dla zdrowia. Alergiczne testy skórne i badania krwi często nie są zbyt dokładne, co może prowadzić do błędnej diagnozy i niepotrzebnego unikania jedzenia.
Zespół badaczy kierowany przez prof. dr Alexandra Eggela z Wydziału Badań BioMedycznych (DBMR) Uniwersytetu w Bernie i Katedry Reumatologii i Immunologii Szpitala Uniwersyteckiego w Bernie oraz prof. dr Thomasa Kaufmanna z Instytutu Farmakologii na Uniwersytecie w Bernie opracował w 2022 r. alternatywny test. Naśladuje on reakcję alergiczną w probówce, dzięki czemu stanowi atrakcyjną alternatywę dla standardowych testów. Naukowcy z Berna sprawdzili obecnie skuteczność testu na próbkach od dzieci i młodzieży z potwierdzoną alergią na orzeszki ziemne oraz zdrowej grupy kontrolnej w badaniu klinicznym we współpracy z partnerami ze Hospital for Sick Kids w Toronto w Kanadzie. Udało im się wykazać, że nowy test charakteryzuje się wyższą dokładnością diagnostyczną niż dotychczas stosowane metody. Wyniki badania opublikowano niedawno w czasopiśmie European Journal for Allergy and Clinical Immunology (Allergy).
Test aktywacji komórek tucznych jako odpowiednia alternatywa
„Najczęstsze alergie pokarmowe to alergie typu I. Rozwijają się, gdy organizm wytwarza przeciwciała w postaci immunoglobuliny E (IgE) w odpowiedzi na substancje, które w rzeczywistości są nieszkodliwe (alergeny)” – wyjaśnia Alexander Eggel. Przeciwciała te wiążą się ze specyficznymi receptorami komórek tucznych, które są komórkami odpornościowymi odgrywającymi ważną rolę w reakcjach alergicznych i stanach zapalnych. Znajdują się one głównie w tkankach, na przykład w błonie śluzowej jelit, i są przygotowywane i uwrażliwiane na alergen poprzez wiązanie się z przeciwciałami. Po ponownym kontakcie z alergenem wiąże się on bezpośrednio z komórkami tucznymi obciążonymi przeciwciałami, aktywując je i wywołując reakcję alergiczną. „W opracowanym przez nas teście aktywacji komórek tucznych Hoxb8 (Hoxb8 MAT), hodowane w laboratorium komórki tuczne stykają się z surowicą krwi pacjentów z alergią. Komórki tuczne wiążą przeciwciała IgE z surowicy i są przez nie uwrażliwiane. Następnie możemy stymulować komórki tuczne różnymi ilościami testowanych alergenów” – mówi Eggel. Ilościowe oznaczenie aktywowanych komórek tucznych sugeruje stopień uczulenia pacjenta na badany alergen bez konieczności spożywania pokarmu.
Wyższa dokładność diagnostyczna niż standardowe testy
W badaniu wykorzystano próbki surowicy od łącznie 112 dzieci i młodzieży, które wzięły już udział w badaniu prowadzonym w Kanadzie i w przypadku których dostępne były jasne dane diagnostyczne dotyczące ich alergii na orzeszki ziemne. Komórki tuczne hodowane w laboratorium uczulano ich surowicą, a następnie stymulowano ekstraktem z orzeszków ziemnych. „Test komórkowy był łatwy do przeprowadzenia i działał doskonale. Wszystkie próbki zostały zmierzone w ciągu dwóch dni, co było bardzo szybkie” – mówi Thomas Kaufmann. Wyniki wykazały, że duża liczba surowic od pacjentów z alergią wykazywała aktywację zależną od dawki alergenu, podczas gdy prawie wszystkie próbki od osób niealergicznych z grupy kontrolnej nie aktywowały komórek tucznych. „Na podstawie tych danych można obliczyć wyjątkowo wysoką dokładność diagnostyczną wynoszącą 95%” – dodaje Eggel.
Dodatkowo dane uzyskane w badaniu poddano analizie w bezpośrednim porównaniu z innymi metodami diagnostycznymi opracowanymi w szpitalu. Stwierdzono, że test Hoxb8 MAT charakteryzował się istotnie większą dokładnością niż standardowy pomiar przeciwciał IgE swoistych dla alergenu we krwi czy często stosowany test skórny. „Porównanie z innymi testami klinicznymi było kluczowe, aby określić, który z nich najlepiej odzwierciedla reakcję alergiczną pacjentów. Nowy test aktywacji komórek tucznych ma tę zaletę, że jest funkcjonalny, a zatem uwzględnia wiele parametrów ważnych dla wywołania alergii” – mówi Thomas Kaufmann, dodaje: „Nowy test opiera się również na stabilnej surowicy krwi, którą można pobrać za pomocą prostej próbki krwi, a następnie przechowywać w zamrażarce. Eliminuje to trudne przeszkody logistyczne, które pojawiają się w przypadku innych metod”. Badanie wykazało również, że test Hoxb8 MAT daje mniej wyników fałszywie ujemnych.
„To, co wykazano w tym badaniu dotyczącym diagnostyki alergii na orzeszki ziemne, można w prosty sposób zastosować również w przypadku innych alergii. Technologia ta jest doskonałym przykładem tego, jak podstawowe badania przeprowadzone na Uniwersytecie w Bernie można zastosować w praktyce klinicznej, a może ostatecznie uprościć życie pacjentów i lekarzy” – podsumowuje Eggel.
