Wstrząsy mózgu związane ze sportem (SRC) mogą nie być związane z długoterminowym ryzykiem poznawczym dla sportowców nieprofesjonalnych, sugeruje badanie prowadzone przez badacza medycznego UNSW. W rzeczywistości uczestnicy badania, którzy doświadczyli SRC, mieli lepsze wyniki poznawcze w niektórych obszarach niż ci, którzy nigdy nie doznali wstrząsu mózgu, co wskazuje na potencjalne efekty ochronne uczestnictwa w sporcie.
Opublikowano w Czasopismo Neurologii, Neurochirurgii i Psychiatrii (JNNP), badania ujawniają, że osoby, które zgłosiły wystąpienie jakiegokolwiek wstrząsu mózgu w ciągu swojego życia, miały nieznacznie lepsze wyniki poznawcze niż osoby, które nie zgłosiły żadnego wstrząsu mózgu.
Badanie, będące wynikiem współpracy naukowców z UNSW Sydney, University of Oxford, University of Exeter i Harvard University, przeanalizowało dane od ponad 15 000 uczestników brytyjskiego badania PROTECT osób w wieku od 50 do 90 lat. Te trwające badania mają na celu zrozumienie starzenia się mózgu i spadku funkcji poznawczych.
„Nasze odkrycia wskazują, że uprawianie sportu może mieć korzystny wpływ na długoterminowe wyniki poznawcze, nawet jeśli dana osoba dozna wstrząsu mózgu” – mówi dr Matt Lennon, lekarz i doktor filozofii, badacz z Centrum Zdrowego Starzenia Mózgu (CHeBA) na UNSW Medicine & Health oraz główny autor badania.
„Choć może być tak, że osoby uprawiające sport mają dostęp do lepszego wykształcenia i większych zasobów, w analizie uwzględniliśmy te czynniki, więc nie wyjaśnia to wyniku. Stawiamy hipotezę, że mogą istnieć fizyczne, społeczne i długoterminowe skutki behawioralne sportu, które mogą przyczynić się do zdrowszych dorosłych w późnym wieku” — powiedział dr Lennon.
Największe badanie długoterminowych skutków wstrząsów mózgu w sporcie
Badanie jest największym jak dotąd badaniem długoterminowych efektów poznawczych SRC. Naukowcy zebrali historie wstrząsów mózgu od 15 214 uczestników za pomocą kwestionariusza Brain Injury Screening Questionnaire. Spośród nich 6227 (39,5 procent) zgłosiło co najmniej jeden wstrząs mózgu, a 510 (3,2 procent) co najmniej jeden wstrząs mózgu o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Średnio uczestnicy zgłaszali, że ostatni uraz głowy wystąpił średnio 29 lat przed badaniem, a pierwszy uraz głowy wystąpił średnio 39 lat wcześniej.
Następnie badacze porównali funkcje poznawcze u osób z 0, 1, 2 i 3+ SRCs oraz 0, 1, 2 i 3+ wstrząsami mózgu niezwiązanymi ze sportem (nSRCs) (tj. z upadków, wypadków samochodowych, napaści i innych przyczyn). Grupa SRC wykazała o 4,5 percentyla lepszą pamięć roboczą niż osoby, które nie doświadczyły SRC, i o 7,9% lepszą zdolność rozumowania niż osoby bez wstrząsów mózgu.
Osoby posiadające jeden SRC wykazywały się także lepszym rozumowaniem werbalnym i lepszą uwagą w porównaniu do osób bez SRC.
Z kolei uczestnicy z 3+ nSRC – czyli takimi zdarzeniami jak wypadki i napaści – mieli gorszą szybkość przetwarzania i uwagę, a także pogarszającą się wraz z wiekiem trajektorię rozumowania werbalnego.
„Badanie to sugeruje, że mogą istnieć długoterminowe korzyści ze sportu, które mogą przeważyć nad negatywnymi skutkami wstrząsów mózgu, co może mieć ważne implikacje dla decyzji politycznych dotyczących uczestnictwa w sportach kontaktowych. Może się również okazać, że urazy głowy niezwiązane ze sportem prowadzą do większych uszkodzeń mózgu niż wstrząsy mózgu związane ze sportem” — powiedziała starsza autorka, profesor Vanessa Raymont z University of Oxford i Oxford Health NHS Foundation Trust.
Naukowcy twierdzą, że badanie miało pewne ograniczenia.
„Retrospektywny projekt badania, w którym starsi uczestnicy często przypominali sobie szczegóły wydarzeń sprzed ponad trzech dekad, mógł mieć wpływ na zgłaszanie urazów głowy, mimo że użyliśmy dobrze sprawdzonego narzędzia do badania przesiewowego urazów głowy” – powiedział prof. Raymont.
Implikacje badania
Badanie objęło osoby w średnim i późnym wieku, u których SRC wystąpiło wiele lat wcześniej, podczas gdy większość innych badań nad SRC skupia się na młodszych sportowcach w okresie bezpośrednio po urazach głowy, u których skutki dla funkcji poznawczych są najbardziej widoczne.
„Chociaż wyniki te nie wskazują na bezpieczeństwo żadnego konkretnego sportu, wskazują jednak, że ogólnie rzecz biorąc, sport może mieć większy korzystny wpływ na długoterminowe zdrowie poznawcze niż szkody, jakie powoduje, nawet u osób, które doznały wstrząsu mózgu” – powiedział dr Lennon.
„Tego odkrycia nie należy przeceniać – korzystne efekty były niewielkie, a u osób, które miały dwa lub więcej wstrząsów mózgu związanych ze sportem, nie było już żadnych korzyści z wstrząsu mózgu. Ponadto badanie to nie ma zastosowania do wstrząsów mózgu u profesjonalnych sportowców, których urazy głowy są z reguły częstsze, bardziej wyniszczające i poważniejsze”.
Anne Corbett, profesor na Uniwersytecie Exeter i główna badaczka badania PROTECT, powiedziała: „Widzimy, że pojawia się zupełnie inny profil wyników zdrowia mózgu u osób, które mają wstrząsy mózgu w wyniku uprawiania sportu, w porównaniu z osobami, które nie są związane ze sportem. Wstrząsy mózgu występujące podczas uprawiania sportu nie prowadzą do problemów ze zdrowiem mózgu, podczas gdy inne rodzaje wstrząsów mózgu tak, zwłaszcza gdy ludzie doświadczają wielu wstrząsów mózgu. W rzeczywistości osoby uprawiające sport wydają się mieć lepsze zdrowie mózgu niezależnie od tego, czy miały wstrząs mózgu podczas uprawiania sportu, czy nie”.
