WYJAŚNIENIE
W wyborach, które odbędą się 28 czerwca, zatwierdzono sześciu kandydatów na prezydenta.
Iran będzie jego posiadaczem wybór prezydenta w dniu 28 czerwca w głosowaniu na rok 2025 przeprowadzonym po śmierci prezydenta Ebrahima Raisiego w a katastrofa helikoptera w zeszłym miesiącu
Podczas gdy ostateczną głową państwa w Iranie jest niewybrany Najwyższy Przywódca Ajatollah Ali Chamenei, prezydent zajmuje drugą pozycję pod względem władzy.
Sześciu zatwierdzonych kandydatów kandydować na prezydenta, wszyscy ostatecznie wspierają najwyższego przywódcę i irańską politykę i są lojalni.
Przyjrzyjmy się bliżej kandydatom i temu, co wydarzyło się później w Iranie.
Kim są kandydaci kandydujący na prezydenta?
Jest ich sześć:
- Mohammad Bagher Ghalibaf – przewodniczący parlamentu, były burmistrz Teheranu i były dowódca sił powietrznych Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC)
- Saeed Jalili – Dyskryminacja, członek Rady ds. Dyskryminacji, starszy negocjator ds. energii nuklearnej
- Alireza Zakani – burmistrz Teheranu
- Masoud Pezeshkian – członek rady
- Mostafa Pourmohammadi – były minister spraw wewnętrznych i sprawiedliwości
- Amir-Hossein Ghazizadeh Hashemi – szef irańskiej Fundacji ds. Męczenników i Weteranów
Jak zostali wybrani?
Kiedy poszczególne osoby przedstawiają swoje dokumenty kandydujące w ustawowym okresie wyborów, wszystkie te osoby są blokowane przez Radę Strażników, która podejmuje ostateczną decyzję o tym, kto może kandydować.
Rada Strażników to rada złożona z 12 członków, która sprawuje wielką władzę w Iranie.
Ilu kandydatów odrzucono?
W tym roku, podobnie jak w poprzednich wyborach, Rada Strażników odrzuciła większość wniosków – odrzucono 74 kandydatów, w tym kilka znanych twarzy.
Być może najbardziej znanym, zwłaszcza na arenie międzynarodowej, jest były prezydent Mahmoud Ahmadineżad, który sprawował tę funkcję w latach 2005–2013.
Inni odrzucili umiarkowanego byłego przewodniczącego parlamentu Alego Larijaniego, którego uważano za jednego z prekursorów, oraz byłego wiceprezydenta Eshaqa Jahangiriego.
Rada Strażników nie wyjaśnia, dlaczego oficjalnie odrzuciła kandydata. Wiadomo, że jej członkowie decydują się na wniosek ze względu na postrzeganą lojalność wobec rządu irańskiego.
Czy jest faworytem wyborów?
Ghalibaf i Dżalili stanowią bezpośredni front. Obaj są konserwatywni, chociaż Ghalibaf wydaje się stosunkowo bardziej umiarkowany, podczas gdy Jalili jest bardziej twardogłowy.
Patrząc na potencjalnego zwycięzcę, Jalili spełnia wiele kryteriów, przynajmniej jeśli chodzi o wsparcie ze strony organizacji. Ma silne powiązania z Chameneim i potężnym paramilitarnym IRGC.
Był też blisko Raisiego i zamierzał być kandydatem ciągłym, wycofując się ze wsparcia zmarłego prezydenta w wyborach w 2021 roku.
Z drugiej strony Ghalibaf jest technokratą i ma nawet bliskie powiązania z IRGC i Chameneim, ale ataki będą pochodzić ze strony ultrakonserwatywnych mediów.
Pezeshkian jest jedynym kandydatem reprezentującym irańską politykę reformistyczną, a inni podobni kandydaci nie zostali dopuszczeni do kandydowania.
Jego jedyną szansą na sukces jest rozdzielenie głosów konserwatystów pomiędzy Ghalibafem i Dżalilim, a wystarczająca liczba głosów reformistycznych Iranu.
Jednak ruch reformistyczny w Iranie był już politycznie słaby, a wielu Irańczyków odmówiło udziału w antyrządowym systemie politycznym, aby go nie legitymizować.
Czy po wyborach w Iranie można spodziewać się zmian politycznych?
Krótka lista zatwierdzonych kandydatów oraz dominujące do nich ruchy polityczne świadczą o tym, że Iran będzie kontynuował karierę polityczną po nadchodzących wyborach.
Wybory przypadają w newralgicznym momencie dla Iranu, gdyż regionalny kryzys związany z wojną Izraela ze Strefą Gazy grozi wciągnięciem Iranu w bezpośredni konflikt.
W kraju nadal istnieje silny ruch antyrządowy, choć protesty ze strony rządu ucichły. Protesty rozpoczęły się w 2022 roku po śmierci Mahsy Amini, kobiety oskarżonej o uniemożliwianie kobietom przestrzegania obowiązujących w kraju zasad ubioru.
Rosnące odsunięcie Irańczyków od systemu politycznego prawdopodobnie jeszcze bardziej wzmocni konserwatywne skrzydło władzy w kraju, przynajmniej w perspektywie krótkoterminowej.
